Ξεκίνησε λοιπόν η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Και πολύς λόγος γίνεται μεν για τα κούλουμα, τους χαρταετούς και τα σαρακοστιανά εδέσματα αλλά για τη νηστεία όχι! Τι είναι λοιπόν η νηστεία; Τι νόημα έχει; Είναι απλά ένα έθιμο ή κάτι περισσότερο; Μισεί άραγε η Εκκλησία το σώμα εν αντιθέσει με την ψυχή και το ταλαιπωρεί;
Λοιπόν, η νηστεία προπαντός είναι άσκηση. Άσκηση για να δυναμωθεί η αδύναμη θέλησή μας ώστε να μπορέσει να αντισταθεί σε κάθε κέλευσμα της αμαρτίας. Είναι η «πνευματική» μας προπόνηση για να γίνουμε καλύτεροι χαρακτήρες και για να ανταπεξέλθουμε στον δύσκολο καθημερινό αγώνα εναντίον στο κακό. Είναι μέθοδος χαλιναγωγήσεως των κακών παθών που μας παρασέρνουν μακριά από το Φως της Αλήθειας. Η μεταπτωτική φύση μας ρέπουσα δυστυχώς προς την αμαρτία, αν αφεθεί στα πάθη μας, τότε γινόμαστε έρμαια των βαρβαρικών ενστίκτων μας. Πάθη όπως ο εγωισμός, όχι μόνο μας απομονώνουν από τους γύρω μας, αλλά μας εγκλωβίζουν σε μία δίνη που οδηγεί στην καταστροφή.
Κόποις κτώνται τα αγαθά, έλεγαν σοφά οι αρχαίοι. Έτσι συμβαίνει και εδώ. Η προσπάθεια για την πνευματική μας καλυτέρευση / ανάταση είναι δύσκολη και σκληρή. Χρειάζεται συνεχής αγώνας και προσπάθεια.
Εσφαλμένως πολλοί νομίζουν πως η νηστεία περιορίζεται στο φαγητό. Μάλιστα τώρα τον τελευταίο καιρό με τη βοήθεια της τεχνολογίας προσπαθούν έντεχνα να ξεγελάσουν στη διατροφική νηστεία, το πνεύμα που τη διέπει, δηλαδή την άσκηση. Διάφορες απομιμήσεις αρτήσιμων φαγητών είτε από σόγια (με προσμίξεις στοιχείων από αρτύσιμα) είτε από επιβλαβή χημικά (όπως το περιβόητο νηστίμο τυρί) αλλοιώνουν την πνευματική άσκηση, και καταντούν τη νηστεία είδος κομπίνας! Μάλιστα! Υπερηφανεύονται δε, ότι με τέτοια υποκατάστατα νηστεύουν κιόλας!
Θα πιστεύατε μήπως κάποιον αθλητή, αν σας έλεγε ότι ενώ κάνει επίπονη προπόνηση δεν ιδρώνει και δεν κουράζεται καθόλου; Σαφώς όχι. Πως λοιπόν βοηθάει στην πνευματική άσκηση η χρήση ιμιτασιόν τροφών; Αφού γευόμαστε το γάλα σόγιας (λες και η σόγια εκτός από όσπριο, έχει βυζιά και..την... αρμέγουν) ποιά είναι διαφορά που δεν πίνουμε το κανονικό γάλα; Αφού το... γεμάτο καρκινογόνους χημικούς γαλακτοποιητές, νηστίσιμο τυρί στη γεύση είναι εφάμιλλο του κανονικού, τότε νομίζουμε ότι νηστεύουμε; Αν υπήρχαν λοιπόν και ιμιτασιόν αμαρτίες, θα είμασταν τώρα όλοι άγιοι! Όμως ιμιτασιόν αμαρτία δεν υπάρχει! Όπως το πλαστό χαρτονόμισμα που μπορεί από κάποιους να μην γίνεται αμέσως αντιληπτό, αλλά δεν πρόκειται να γίνει γνήσιο, έτσι και η νηστεία με τα υποκατάστατα: Μπορεί να προσποιούνται, όσοι την κάνουν, τους καλούς χριστιανούς, αλλά καλοί χριστιανοί δεν γίνονται. Γίνονται ένα με αυτό που κάνουν: την πονηριά! Όπως μας λέει κι ο Χριστός: ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν.(Ματθ. 6, 21).
Η νηστεία όπως προανέφερα δεν περιορίζεται στις τροφές. Εκτείνεται σε όλες τις δραστηριότητες του χριστιανού. Είναι προσπάθεια συνολικής εγκράτειας. Δεν έχει κανένα νόημα να μην τρώει κανείς κρέας ενώ συνεχίζει να βρίζει και να βλασφημεί.
Στόχος της πνευματικής άσκησης είναι και η καθαρότητα του σώματος. Το υλικό σώμα όχι μόνο δεν το μισεί η Εκκλησία ως πηγή αμαρτιών, αλλά το σέβεται διότι είναι δώρο Θεού. Είναι ναός του πνεύματος, όπως λέει εύστοχα ο απόστολος Παύλος. Γι’ αυτό και χρειάζεται να συμπεριφερόμαστε σε αυτό όπως στο σπίτι μας. Δεν πρέπει να το αφήσουμε κι αυτό να γίνει έρμαιο των παθών μας. Η βουλιμία, οι εκπόρνευση, οι εκτρώσεις, το αλκοόλ, το κάπνισμα, τα τατουάζ κ.α. δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να το φθείρουν ανεπανόρθωτα ορισμένες φορές. Η αδύνατη θέλησή μας δεν μπορεί να το προστατεύσει από τα πάθη μας. Η νηστεία που θέσπισε η Εκκλησία, έχει το σκοπό να συμπεριφερθούμε στο σώμα μας όπως του αρμόζει κατά φύσιν και όχι κατά πάθος. Όποιος κατηγορεί την Εκκλησία ότι με τη νηστεία «τιμωρεί» το αμαρτωλό σώμα, αγνοεί πλήρως τη διδασκαλία της. Δεν είναι τυχαίο που έρχονται και οι επιστήμονες να αναγνωρίσουν την ευεργετική σημασία που έχει η διατροφική νηστεία.
Η νηστεία δεν είναι μια αφ’ εαυτού άσκηση. Αλλά ούτε είναι ένα σύνολο κανόνων που πρέπει απλά να τηρηθούν. Όπως οι αθλητές χρειάζονται κάποιον προπονητή που με τις υποδείξεις του θα κάνουν προπόνηση, έτσι και στην Εκκλησία, τον ρόλο του «προπονητή» έχει ο πνευματικός. Δηλαδή ο ιερέας που μας εξομολογεί. Αυτός γνωρίζει τα προβλήματά μας και τις αμαρτίες μας, ξέρει που υστερούμε πνευματικώς και μπορεί να μας υποδείξει τη σωστή νηστεία που ταιριάζει στον καθένα μας. Είτε αυστηρότερη, είτε επιεικέστερη.
Και μην ξεχνάμε το σπουδαιότερο: Η νηστεία δεν είναι αυτοσκοπός. Δεν νηστεύουμε για να λέμε στον εαυτό μας ότι επιτελούμε τα θρησκευτικά μας καθήκοντα. Στόχος μας είναι η κοινωνία με τον Χριστό. Στο κορυφαίο μυστήριο της Εκκλησίας. Τη Θεία Κοινωνία. Ας είμαστε όσο πιο καθαροί μπορούμε ψυχή τε και σώματι, όταν θα κοινωνήσουμε. Αυτή είναι στην ουσία η προσφορά μας στην αναίμακτη θυσία που τελείται στην Εκκλησία, και στην αιματηρή θυσία του Χριστού για μας.
Εύχομαι σε όλους καλή σωματική και πνευματική άσκηση στην περίοδο που ξεκίνησε, για πνευματική προκοπή.
Υ.Γ. Βεβαίως όσοι για λόγους υγείας ακολουθούν ειδικό διατροφολόγιο, αυτό λαμβάνεται υπ' όψιν από τον πνευματικό ιερέα και δίνει ανάλογη νηστεία.
