Μιας και τον τελευταίο καιρό ακούμε από τους πολιτικούς μας ότι είτε θα διαπραγματευτούν το μνημόνιο, είτε θα το επαναδιαπραγματευτούν, θυμίζω ένα πολύ διδακτικό για τους σημερινούς πολιτικάντηδες, απόσπασμα από την ιστορία του Θουκυδίδη, έτσι, για να μην νομίζουν πως με βαρύγδουπες εξαγγελίες μπορούν να συνεχίζουν την κοροϊδία των πολιτών! Στο απόσπασμα, από το βιβλίο Ε', οι Αθηναίοι έχουν εκστρατεύσει εναντίον της Μήλου, αποικία των Λακεδαιμόνιων. Στις διαπραγματεύσεις που προηγούνται λέγονται τα εξής πολύ διδακτικά:
89. Αθηναίοι: ἡμεῖς τοίνυν οὔτε αὐτοὶ μετ' ὀνομάτων καλῶν, ὡς ἢ δικαίως τὸν Μῆδον καταλύσαντες ἄρχομεν ἢ ἀδικούμενοι νῦν ἐπεξερχόμεθα, λόγων μῆκος ἄπιστον παρέξομεν, οὔθ' ὑμᾶς ἀξιοῦμεν ἢ ὅτι Λακεδαιμονίων ἄποικοι ὄντες οὐ ξυνεστρατεύσατε ἢ ὡς ἡμᾶς οὐδὲν ἠδικήκατε λέγοντας οἴεσθαι πείσειν, τὰ δυνατὰ δ' ἐξ ὧν ἑκάτεροι ἀληθῶς φρονοῦμεν διαπράσσεσθαι, ἐπισταμένους πρὸς εἰδότας ὅτι δίκαια μὲν ἐν τῷ ἀνθρωπείῳ λόγῳ ἀπὸ τῆς ἴσης ἀνάγκης κρίνεται, δυνατὰ δὲ οἱ προύχοντες πράσσουσι καὶ οἱ ἀσθενεῖς ξυγχωροῦσιν.
(Έχει καλώς, εμείς, εν τούτοις, δεν θα κάνουμε χρήση ωραίων φράσεων, υποστηρίζοντας διά πολλών λόγων, οι οποίοι δεν πρόκειται να πείσουν κανένα, ή ότι την ηγεμονία μας αποκτήσαμε δικαίως, λόγω του ότι νικήσαμε τους Πέρσες, ή ότι επιδιώκουμε την επανόρθωση αδικημάτων, τα οποία υποστήκαμε. Ζητούμε όμως και από σας να μη νομίσετε ότι θα μας πείσετε, ισχυριζόμενοι ή ότι ως άποικοι των Λακεδαιμονίων δεν λάβατε μέρος στον πόλεμο μαζί μας, ή ότι δεν μας προξενήσατε κανένα κακόν. Αντίθετα, νομίζουμε, ότι επιβάλλεται να επιδιώξουμε και εμείς και εσείς ότι θεωρούμε αληθώς κατορθωτό, αφού εξίσου γνωρίζουμε και οι δύο, ότι κατά τη συζήτηση των ανθρωπίνων πραγμάτων το επιχείρημα του δικαίου έχει αξία, όπου ίση υπάρχει δύναμη προς επιβολή αυτού, ότι όμως ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο ασθενής παραχωρεί ότι του επιβάλλει η αδυναμία του.)
90. Μήλιοι: ἧι μὲν δὴ νομίζομέν γε, χρήσιμον ̔ἀνάγκη γάρ, ἐπειδὴ ὑμεῖς οὕτω παρὰ τὸ δίκαιον τὸ ξυμφέρον λέγειν ὑπέθεσθἐ μὴ καταλύειν ὑμᾶς τὸ κοινὸν ἀγαθόν, ἀλλὰ τῷ αἰεὶ ἐν κινδύνῳ γιγνομένῳ εἶναι τὰ εἰκότα καὶ δίκαια, καί τι καὶ ἐντὸς τοῦ ἀκριβοῦς πείσαντά τινα ὠφεληθῆναι. καὶ πρὸς ὑμῶν οὐχ ἧσσον τοῦτο, ὅσῳ καὶ ἐπὶ μεγίστῃ τιμωρίᾳ σφαλέντες ἂν τοῖς ἄλλοις παράδειγμα γένοισθε.
(Αλλ' αφού αναγκαζόμαστε να μιλήσουμε περί του συμφέροντος, το οποίο έτσι παρουσιάσατε ως βάση της συζητήσης, παραμερίζοντας το δίκαιο, νομίζουμε εμείς τουλάχιστον, χρήσιμο να μη παραγνωρίσετε το κοινό συμφέρον, αλλά ν' αναγνωριστεί ότι για τον εκάστοτε κινδυνεύοντα το εύλογο είναι και δίκαιο, και να επιτραπεί σ' αυτόν να επιδιώξει διά της πειθούς κάποια ωφελήματα και πέραν του αυστηρού δικαίου. Τούτο, άλλωστε, συμφέρει και σε σας εξ ίσου, καθόσον, εάν ποτέ ηττηθείτε, η τιμωρία σας θα ήταν τόσο μεγάλη, ώστε να μπορεί να χρησιμεύσει στους άλλους ως παράδειγμα.)
91. Αθ.: ἡμεῖς δὲ τῆς ἡμετέρας ἀρχῆς, ἢν καὶ παυθῇ, οὐκ ἀθυμοῦμεν τὴν τελευτήν: οὐ γὰρ οἱ ἄρχοντες ἄλλων, ὥσπερ καὶ Λακεδαιμόνιοι, οὗτοι δεινοὶ τοῖς νικηθεῖσιν ̔ἔστι δὲ οὐ πρὸς Λακεδαιμονίους ἡμῖν ὁ ἀγών̓, ἀλλ' ἢν οἱ ὑπήκοοί που τῶν ἀρξάντων αὐτοὶ ἐπιθέμενοι κρατήσωσιν. [2] καὶ περὶ μὲν τούτου ἡμῖν ἀφείσθω κινδυνεύεσθαι: ὡς δὲ ἐπ' ὠφελίᾳ τε πάρεσμεν τῆς ἡμετέρας ἀρχῆς καὶ ἐπὶ σωτηρίᾳ νῦν τοὺς λόγους ἐροῦμεν τῆς ὑμετέρας πόλεως, ταῦτα δηλώσομεν, βουλόμενοι ἀπόνως μὲν ὑμῶν ἄρξαι, χρησίμως δ' ὑμᾶς ἀμφοτέροις σωθῆναι.
(Αλλά εμείς δεν ανησυχούμε για ενδεχομένη κατάλυση της ηγεμονίας μας. Διότι επίφοβοι για τους ηττηθέντες δεν είναι εκείνοι, οι οποίοι, όπως οι Λακεδαιμόνιοι είναι συνηθισμένοι ν' ασκούν ηγεμονία επί άλλων (άλλωστε δεν έχομεν να κάνουμε με τους Λακεδαιμόνιους σήμερα), αλλά ο αληθής κίνδυνος προέρχεται από ενδεχομένη εναντίον των ασκούντων την ηγεμονία εξέγερση και επικράτηση αυτών των υπηκόων τους. Και την φροντίδα μεν της αντιμετώπισης τέτοιου κινδύνου μπορείτε ν' αφήσετε σε μάς. Αλλά θέλουμε ν' αποδείξουμε ακριβώς ότι ήλθαμε εδώ για το συμφέρον της ηγεμονίας μας, και ότι σκοπός των όσων θα πούμε είναι η σωτηρία της πόλης σας. Διότι επιθυμούμε να σας εξουσιάσουμε χωρίς κόπο, και να μη καταστραφείτε, προς το κοινόν συμφέρον και των δυο μας.)
92. Μηλ.: καὶ πῶς χρήσιμον ἂν ξυμβαίη ἡμῖν δουλεῦσαι, ὥσπερ καὶ ὑμῖν ἄρξαι;
(Αλλά πώς μπορεί να συμβεί ώστε να είναι ες ίσου συμφέρον για εμάς να γίνουμε δούλοι, όπως είναι δικό σας συμφέρον να γίνετε κυρίαρχοί μας;)
93. Αθ.: ὅτι ὑμῖν μὲν πρὸ τοῦ τὰ δεινότατα παθεῖν ὑπακοῦσαι ἂν γένοιτο, ἡμεῖς δὲ μὴ διαφθείραντες ὑμᾶς κερδαίνοιμεν ἄν.
(Διότι σας παρέχεται η ευκαιρία να υποταχτείτε, αποφεύγοντας τα έσχατα δεινά, εμείς δε, να ωφεληθούμε με το να μη σας καταστρέψουμε.)
94. Μηλ.: ὥστε [δὲ] ἡσυχίαν ἄγοντας ἡμᾶς φίλους μὲν εἶναι ἀντὶ πολεμίων, ξυμμάχους δὲ μηδετέρων, οὐκ ἂν δέξαισθε;
(Ώστε δεν θα μας δεχθείτε να είμαστε φίλοι σας αντί εχθροί, αλλά να διατηρήσουμε την ειρήνην και την ουδετερότητά μας;)
95. Αθ.: οὐ γὰρ τοσοῦτον ἡμᾶς βλάπτει ἡ ἔχθρα ὑμῶν ὅσον ἡ φιλία μὲν ἀσθενείας, τὸ δὲ μῖσος δυνάμεως παράδειγμα τοῖς ἀρχομένοις δηλούμενον.
(Όχι. Διότι η έχθρα σας μας βλάπτει πολύ λιγότερο από την φιλία σας! Καθόσον στα μάτια των υπηκόων μας αυτή μεν είναι απόδειξη αδυναμίας, ενώ το μίσος σας είναι απόδειξη δυνάμεως.)(Έχει καλώς, εμείς, εν τούτοις, δεν θα κάνουμε χρήση ωραίων φράσεων, υποστηρίζοντας διά πολλών λόγων, οι οποίοι δεν πρόκειται να πείσουν κανένα, ή ότι την ηγεμονία μας αποκτήσαμε δικαίως, λόγω του ότι νικήσαμε τους Πέρσες, ή ότι επιδιώκουμε την επανόρθωση αδικημάτων, τα οποία υποστήκαμε. Ζητούμε όμως και από σας να μη νομίσετε ότι θα μας πείσετε, ισχυριζόμενοι ή ότι ως άποικοι των Λακεδαιμονίων δεν λάβατε μέρος στον πόλεμο μαζί μας, ή ότι δεν μας προξενήσατε κανένα κακόν. Αντίθετα, νομίζουμε, ότι επιβάλλεται να επιδιώξουμε και εμείς και εσείς ότι θεωρούμε αληθώς κατορθωτό, αφού εξίσου γνωρίζουμε και οι δύο, ότι κατά τη συζήτηση των ανθρωπίνων πραγμάτων το επιχείρημα του δικαίου έχει αξία, όπου ίση υπάρχει δύναμη προς επιβολή αυτού, ότι όμως ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο ασθενής παραχωρεί ότι του επιβάλλει η αδυναμία του.)
90. Μήλιοι: ἧι μὲν δὴ νομίζομέν γε, χρήσιμον ̔ἀνάγκη γάρ, ἐπειδὴ ὑμεῖς οὕτω παρὰ τὸ δίκαιον τὸ ξυμφέρον λέγειν ὑπέθεσθἐ μὴ καταλύειν ὑμᾶς τὸ κοινὸν ἀγαθόν, ἀλλὰ τῷ αἰεὶ ἐν κινδύνῳ γιγνομένῳ εἶναι τὰ εἰκότα καὶ δίκαια, καί τι καὶ ἐντὸς τοῦ ἀκριβοῦς πείσαντά τινα ὠφεληθῆναι. καὶ πρὸς ὑμῶν οὐχ ἧσσον τοῦτο, ὅσῳ καὶ ἐπὶ μεγίστῃ τιμωρίᾳ σφαλέντες ἂν τοῖς ἄλλοις παράδειγμα γένοισθε.
(Αλλ' αφού αναγκαζόμαστε να μιλήσουμε περί του συμφέροντος, το οποίο έτσι παρουσιάσατε ως βάση της συζητήσης, παραμερίζοντας το δίκαιο, νομίζουμε εμείς τουλάχιστον, χρήσιμο να μη παραγνωρίσετε το κοινό συμφέρον, αλλά ν' αναγνωριστεί ότι για τον εκάστοτε κινδυνεύοντα το εύλογο είναι και δίκαιο, και να επιτραπεί σ' αυτόν να επιδιώξει διά της πειθούς κάποια ωφελήματα και πέραν του αυστηρού δικαίου. Τούτο, άλλωστε, συμφέρει και σε σας εξ ίσου, καθόσον, εάν ποτέ ηττηθείτε, η τιμωρία σας θα ήταν τόσο μεγάλη, ώστε να μπορεί να χρησιμεύσει στους άλλους ως παράδειγμα.)
91. Αθ.: ἡμεῖς δὲ τῆς ἡμετέρας ἀρχῆς, ἢν καὶ παυθῇ, οὐκ ἀθυμοῦμεν τὴν τελευτήν: οὐ γὰρ οἱ ἄρχοντες ἄλλων, ὥσπερ καὶ Λακεδαιμόνιοι, οὗτοι δεινοὶ τοῖς νικηθεῖσιν ̔ἔστι δὲ οὐ πρὸς Λακεδαιμονίους ἡμῖν ὁ ἀγών̓, ἀλλ' ἢν οἱ ὑπήκοοί που τῶν ἀρξάντων αὐτοὶ ἐπιθέμενοι κρατήσωσιν. [2] καὶ περὶ μὲν τούτου ἡμῖν ἀφείσθω κινδυνεύεσθαι: ὡς δὲ ἐπ' ὠφελίᾳ τε πάρεσμεν τῆς ἡμετέρας ἀρχῆς καὶ ἐπὶ σωτηρίᾳ νῦν τοὺς λόγους ἐροῦμεν τῆς ὑμετέρας πόλεως, ταῦτα δηλώσομεν, βουλόμενοι ἀπόνως μὲν ὑμῶν ἄρξαι, χρησίμως δ' ὑμᾶς ἀμφοτέροις σωθῆναι.
(Αλλά εμείς δεν ανησυχούμε για ενδεχομένη κατάλυση της ηγεμονίας μας. Διότι επίφοβοι για τους ηττηθέντες δεν είναι εκείνοι, οι οποίοι, όπως οι Λακεδαιμόνιοι είναι συνηθισμένοι ν' ασκούν ηγεμονία επί άλλων (άλλωστε δεν έχομεν να κάνουμε με τους Λακεδαιμόνιους σήμερα), αλλά ο αληθής κίνδυνος προέρχεται από ενδεχομένη εναντίον των ασκούντων την ηγεμονία εξέγερση και επικράτηση αυτών των υπηκόων τους. Και την φροντίδα μεν της αντιμετώπισης τέτοιου κινδύνου μπορείτε ν' αφήσετε σε μάς. Αλλά θέλουμε ν' αποδείξουμε ακριβώς ότι ήλθαμε εδώ για το συμφέρον της ηγεμονίας μας, και ότι σκοπός των όσων θα πούμε είναι η σωτηρία της πόλης σας. Διότι επιθυμούμε να σας εξουσιάσουμε χωρίς κόπο, και να μη καταστραφείτε, προς το κοινόν συμφέρον και των δυο μας.)
92. Μηλ.: καὶ πῶς χρήσιμον ἂν ξυμβαίη ἡμῖν δουλεῦσαι, ὥσπερ καὶ ὑμῖν ἄρξαι;
(Αλλά πώς μπορεί να συμβεί ώστε να είναι ες ίσου συμφέρον για εμάς να γίνουμε δούλοι, όπως είναι δικό σας συμφέρον να γίνετε κυρίαρχοί μας;)
93. Αθ.: ὅτι ὑμῖν μὲν πρὸ τοῦ τὰ δεινότατα παθεῖν ὑπακοῦσαι ἂν γένοιτο, ἡμεῖς δὲ μὴ διαφθείραντες ὑμᾶς κερδαίνοιμεν ἄν.
(Διότι σας παρέχεται η ευκαιρία να υποταχτείτε, αποφεύγοντας τα έσχατα δεινά, εμείς δε, να ωφεληθούμε με το να μη σας καταστρέψουμε.)
94. Μηλ.: ὥστε [δὲ] ἡσυχίαν ἄγοντας ἡμᾶς φίλους μὲν εἶναι ἀντὶ πολεμίων, ξυμμάχους δὲ μηδετέρων, οὐκ ἂν δέξαισθε;
(Ώστε δεν θα μας δεχθείτε να είμαστε φίλοι σας αντί εχθροί, αλλά να διατηρήσουμε την ειρήνην και την ουδετερότητά μας;)
95. Αθ.: οὐ γὰρ τοσοῦτον ἡμᾶς βλάπτει ἡ ἔχθρα ὑμῶν ὅσον ἡ φιλία μὲν ἀσθενείας, τὸ δὲ μῖσος δυνάμεως παράδειγμα τοῖς ἀρχομένοις δηλούμενον.
96. Μηλ.: σκοποῦσι δ' ὑμῶν οὕτως οἱ ὑπήκοοι τὸ εἰκός, ὥστε τούς τε μὴ προσήκοντας καὶ ὅσοι ἄποικοι ὄντες οἱ πολλοὶ καὶ ἀποστάντες τινὲς κεχείρωνται ἐς τὸ αὐτὸ τιθέασιν;
(Τέτοια λοιπόν έχουν αντίληψη του πρέποντος οι υπήκοοί σας, ώστε να θέτουν σε ίση μοίρα εκείνους, οι οποίοι δεν συνδέονται προς εσάς με κανένα δεσμό, και εκείνους οι οποίοι, είτε είναι άποικοί σας, ως συμβαίνει με τους περισσοτέρους, είτε αποστατήσαντες μετέπεσαν στην τάξιν υπηκόων;)
97. Αθ.: δικαιώματι γὰρ οὐδετέρους ἐλλείπειν ἡγοῦνται, κατὰ δύναμιν δὲ τοὺς μὲν περιγίγνεσθαι, ἡμᾶς δὲ φόβῳ οὐκ ἐπιέναι: ὥστε ἔξω καὶ τοῦ πλεόνων ἄρξαι καὶ τὸ ἀσφαλὲς ἡμῖν διὰ τὸ καταστραφῆναι ἂν παράσχοιτε, ἄλλως τε καὶ νησιῶται ναυκρατόρων καὶ ἀσθενέστεροι ἑτέρων ὄντες εἰ μὴ περιγένοισθε.
(Όσον αφορά τα επί του δικαίου στηριζόμενα επιχειρήματα, θεωρούν ότι και οι μεν και οι δε δεν στερούνται τέτοιων, νομίζουν όμως, ότι όσοι διατηρούν την ελευθερία τους, το οφείλουν στην δύναμή τους, και ότι εμείς δεν επιτιθέμεθα κατ' αυτών, από φόβο. Ώστε η υποταγή σας, οι οποίοι άλλωστε και νησιώτες είστε και ασθενέστεροι από άλλους, όχι μόνον θα επεξέτεινε την ηγεμονίαν μας, αλλά και θα απεδείκνυε ότι δεν είστε περισσότεροι από μας, οι οποίοι είμαστε κυρίαρχοι της θαλάσσας.)
Εδώ οι δυνατότεροι Αθηναίοι ταυτίζουν το δίκαιο με την ισχύ. Και δυστυχώς για τους αδύνατους αυτό ισχύει πάντοτε. Και τονίζει έτσι ο Θουκυδίδης πως η Αθήνα μπορεί μεν να είχε δημοκρατικό πολίτευμα, αλλά η δημοκρατία περιορίζονταν μεταξύ των υπηκόων της. Όχι στις σχέσεις της με τις άλλες πόλεις - κράτη. Αυτήν την αντιστοιχία την βλέπουμε πολύ έντονα και σήμερα. Με τη σχέση της αδύναμης πατρίδας μας με τους ισχυρούς της Ε.Ε.
Φανταστείτε στο απόσπασμα του διαλόγου στη θέση των Αθηναίων, τους εκπροσώπους του ΔΝΤ και των ηγετών των χωρών της Ε.Ε. Και στη θέση των Μηλίων, τον πρωθυπουργό μας με τους υπουργούς του. Θα άλλαζε κάτι; Τα ίδια δεν μας λένε; Δεν μας τονίζουν πως εμείς για να... σωθούμε πρέπει να υποταχθούμε; Να παραδοθούμε άνευ όρων για να... αποφύγουμε τα χειρότερα;
Ο Θουκυδίδης, τον οποίο εμείς οι νεότεροι τον σνομπάρουμε και αντί να τον διαβάζουμε αποχαυνωνόμαστε με το facebook, διά στόματος Αθηναίων μας λέει ότι όσοι διατηρούν την ελευθερία τους, το οφείλουν στη δύναμή τους. Αυτό το ξέρουν οι πολιτικάντηδες που μας υπόσχονται πως τάχα θα επαναδιαπραγματευτούν το μνημόνιο; Το ότι είμαστε αδύναμοι το ξέρουν; Ασφαλώς και το γνωρίζουν. Πολύ καλά! Εξάλλου εξυπηρετούν δικά τους συμφέροντα που δεν έχουν σχέση με την πατρίδα. Τα κορόιδα, οι πολίτες που τους πιστεύουν, το αγνοούν επικίνδυνα!
Το απόσπασμα λέει κι άλλες αλήθειες, τις οποίες και επεσήμανα, αλλά λόγῳ του περιορισμένου του χώρου δεν θα κάνω κάποια αναφορά.
Το απόσπασμα λέει κι άλλες αλήθειες, τις οποίες και επεσήμανα, αλλά λόγῳ του περιορισμένου του χώρου δεν θα κάνω κάποια αναφορά.
