ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ... ΠΡΟΣ ΑΠΟΦΥΓΗΝ!

πολλὰ μὲν ἐκ Τροίης ἄγεται κειμήλια καλὰ
ληίδος, ἡμεῖς δ᾿ αὖτε ὁμὴν ὁδὸν ἐκτελέσαντες
οἴκαδε νισσόμεθα κενεὰς σὺν χεῖρας ἔχοντες:
καὶ νῦν οἱ τάδ᾿ ἔδωκε χαριζόμενος φιλότητι
Αἴολος. ἀλλ᾿ ἄγε θᾶσσον ἰδώμεθα ὅττι τάδ᾿ ἐστίν,

ὅσσος τις χρυσός τε καὶ ἄργυρος ἀσκῷ ἔνεστιν.’
«ὣς ἔφασαν, βουλὴ δὲ κακὴ νίκησεν ἑταίρων...

(Οδύσσεια κ, 40-46)

Από την Τροία φέρνει κειμήλια και πολλά λάφυρα,

κι εμείς που τον ίδιο δρόμο έχουμε κάνει

στην πατρίδα επιστρέφουμε με άδεια χέρια.

Ορίστε, τι του χάρισε με πολλή αγάπη ο Αίολος 

κάντε γρήγορα να δούμε τι είναι τούτα,

πόσο χρυσάφι και πόσο ασήμι κρύβεται στο ασκί.

Έλεγαν και επικράτησε η κακή σκέψη...

------
«πάντες μὲν στυγεροὶ θάνατοι δειλοῖσι βροτοῖσι,
λιμῷ δ᾿ οἴκτιστον θανέειν καὶ πότμον ἐπισπεῖν.
ἀλλ᾿ ἄγετ᾿, Ἠελίοιο βοῶν ἐλάσαντες ἀρίστας
ῥέξομεν ἀθανάτοισι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν.

εἰ δέ κεν εἰς Ἰθάκην ἀφικοίμεθα, πατρίδα γαῖαν,
αἶψά κεν Ἠελίῳ Ὑπερίονι πίονα νηὸν
τεύξομεν, ἐν δέ κε θεῖμεν ἀγάλματα πολλὰ καὶ ἐσθλά.
εἰ δὲ χολωσάμενός τι βοῶν ὀρθοκραιράων
νῆ᾿ ἐθέλῃ ὀλέσαι, ἐπὶ δ᾿ ἕσπωνται θεοὶ ἄλλοι,

βούλομ᾿ ἅπαξ πρὸς κῦμα χανὼν ἀπὸ θυμὸν ὀλέσσαι,
ἢ δηθὰ στρεύγεσθαι ἐὼν ἐν νήσῳ ἐρήμῃ.»

(Οδύσσεια μ, 340-351)

«Αν όλοι οι θάνατοι είναι μισητοί στους άμοιρους ανθρώπους,

ο πιο πικρός που φέρνει μοιραίο τέλος, είναι αυτός της πείνας.

Ελάτε λοιπόν να φέρουμε τα καλύτερα βόδια του Ήλιου

κι ας τα προσφέρουμε θυσία στους θεούς που κατοικούν στον απέραντο ουρανό.

Κι αν κάποτε φτάσουμε στην Ιθάκη, την πατρώα μας γη,

να χτίσουμε αμέσως πλούσιο ναό στον Υπερίωνα Ήλιο 

στολίζοντάς τον με πολλά και λαμπρά αφιερώματα.

Μα αν δυσαρεστηθεί ο θεός για τα ορθοκέρατα βόδια του,

και θελήσει να καταστρέψει το πλοίο μας, και μαζί του συμφωνήσουν οι άλλοι θεοί,

προτιμώ στο κύμα να πνιγὠ και να χἀσω τη ζωή μου,

παρά να λιώνω ασταμάτητα σε τούτο το ερημονήσι!»

Στην προηγούμενη ανάρτηση (εδώ), είδαμε κάποιες αρετές του Οδυσσέα. Σήμερα, καιρός είναι να δούμε τις... αντιστρόφως ανάλογες αρετές των συντρόφων του, μέσα από δύο πολύ χαρακτηριστικά αποσπάσματα! Αν ήρωες σαν τον Οδυσσέα, θυμίζουν ηγέτες που θα θέλαμε να είχαμε σήμερα αλλά δεν έχουμε (και ούτε πρόκειται...), οι σύντροφοι του, δεν παύουν να θυμίζουν σε ελαττώματα τους νεοέλληνες...

Στο πρώτο απόσπασμα, οι σύντροφοι, εκμεταλλευόμενοι τον κοιμώμενο Οδυσσέα, δείχνουν την απληστία τους ανοίγοντας τον περίφημο ασκό του Αιόλου. Ο αρχηγός τους θα γυρίσει στην Ιθάκη γεμάτος λάφυρα, ενώ εκείνοι με άδεια χέρια. Οπότε σκέφτηκαν, να δούνε τα πλούτη που τάχα έδωσε ο Αίολος στον Οδυσσέα. Μικρόψυχοι και πονηροί, θέλησαν να αρπάξουν ότι δεν τους ανήκε και τιμωρήθηκαν.

Στο δεύτερο απόσπασμα, ο Ευρύλοχος (κουνιάδος του Οδυσσέα) πείθει τους συντρόφους του Οδυσσέα (ενώ κοιμόταν) να φάνε τα βόδια του Ήλιου, παρά τον όρκο που έδωσαν στον Οδυσσέα να μην το κάνουν. Τους παρασύρει με το επιχείρημα ότι θα πεθάνουν από την πείνα, παρότι είχαν τρόφιμα στο καράβι, και ότι θα ανταποδώσουν στον Ήλιο το κακό που θα του κάνουν, φτιάχνοντας στην Ιθάκη πλούσιο ναό. Προτιμούσε, ο Ευρύλοχος να πνιγεί από το να μη φάει τα βόδια! 

Απληστία, πονηριά, εγωισμός, ανωριμότητα... Τέτοια ελαττώματα είναι... χαρακτηριστικά μέχρι και σήμερα.  Κουτοπόνηροι και ανεύθυνοι, δεν μπορούσαν να πειθαρχήσουν στον ηγέτη τους και το έφαγαν το κεφάλι τους! Γι' αυτούς λοιπόν, δεν μπορούμε να είμαστε περήφανοι... Κι όμως, αν η προσωπικότητα του Οδυσσέα γοητεύει ανά τους αιώνες, οι σύντροφοί του, δεν βρίσκονται παρά στη σκιά του. Μόνο με κερί στα αυτιά υπάκουσαν τον ξακουστό αρχηγό τους. Τέτοιους αντι-ήρωες οφείλουμε να μην τους μιμούμαστε. Δυστυχώς, ή οι λωτοί που τρώμε είναι πολλοί ή τα αυτιά μας δεν έχουν κερί...